Απαντήσεις στις ερωτήσεις του σχολικού βιβλίου (σελ.116)

1. Τι ανάγκασε τη Γαλάτεια να καταφύγει στη βοήθεια της Λητώς;

Σύμφωνα με το κείμενο η Γαλάτεια αναγκάστηκε να καταφύγει στη Λητώ για να της ζητήσει να αλλάξει το φύλο του παιδιού της, αφού ο άντρας της, ο Λάμπρος, είχε απειλήσει ότι θα σκοτώσει το παιδί αν είναι κορίτσι. Έχοντας γεννήσει κορίτσι και εξ’ αιτίας του φόβου του άντρα της, η Γαλάτεια αποφάσισε να παρουσιάσει το παιδί ως αγόρι και το ονόμασε Λεύκιππο. Καθώς όμως το παιδί μεγάλωνε άρχισε να αποκαλύπτεται η γυναικεία ομορφιά του. Τότε η Γαλάτεια κατέφυγε στη βοήθεια της Λητούς. 

2. Πώς αντέδρασε η Λητώ στους θρήνους της Γαλάτειας;

Η Λητώ λυπήθηκε τη Γαλάτεια που συνεχώς θρηνούσε και την ικέτευε και τη βοήθησε μεταμορφώνοντας την κόρη της σε αγόρι.

3. Σε ποια αίτια οφείλεται, κατά τη γνώμη σας, η παρατηρούμενη και στις μέρες μας (ιδίως σε φτωχότερους πληθυσμούς) προτίμηση για αρσενικά τέκνα; Γνωρίζετε έργα της ελληνικής ή της παγκόσμιας λογοτεχνίας που αναφέρονται άμεσα ή έμμεσα στο θέμα;

Κυρίως στις παλιότερες εποχές, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις ακόμη και σήμερα, οι γονείς προτιμούν αρσενικά παιδιά. Το αγόρι θεωρείται ότι συνεχίζει την γενιά αφού αυτό θα μεταφέρει το επώνυμο της οικογένειας στις επόμενες γενιές. Επίσης, κυρίως στις αγροτικές κοινωνίες, τα αγόρια θεωρούνται πιο παραγωγικά, αφού μπορούν να βοηθούν στις σκληρές χειρωνακτικές γεωργικές δουλειές, παράγοντας εισόδημα για την οικογένεια. Αντίθετα το κορίτσι, θεωρούνταν ότι καταναλώνει περισσότερα απ’ όσα παράγει και γι’ αυτό δεν το προτιμούσαν. Εξάλλου ένα κορίτσι θα έπρεπε να το προικίσουν για να το παντρέψουν. Θα έπρεπε δηλαδή να εκχωρήσουν στον γαμπρό ένα κομμάτι της περιουσίας τους.
Η υποτιμητική αυτή θέση για τις γυναίκες έχει εμπνεύσει πολλούς λογοτέχνες που θέλησαν να στηλιτεύσουν την κοινωνική αυτή αδικία. Η Φόνισσα του Παπαδιαμάντη, η Μήδεια του Ευριπίδη, οι Θεσμοφοριάζουσαι του Αριστοφάνη, είναι μόνο μερικά από τα πολλά παραδείγματα. 

Πατήστε εδώ για να μεταφερθείτε στο λεξικό της Νέας Ελληνικής

Απαντήσεις στις ασκήσεις του σχολικού βιβλίου (σελ.116)

1. Να γράψετε τι δηλώνουν τα παράγωγα του ρ. φύω ουσιαστικά ἡ φύσις και ἡ φυή, σύμφωνα με όσα έχετε διδαχτεί μέχρι τώρα (πρόσωπο που ενεργεί, ενέργεια/κατάσταση κτλ.).

• ἡ φύσις - ενέργεια/κατάσταση
  
• ἡ φυή - ενέργεια/κατάσταση

2. Να συνδυάσετε το επίθετο «φυσικός» με τα παρακάτω ουσιαστικά σε προτάσεις της ν.ε. και να εξηγήσετε τη σημασία του σε καθεμία από αυτές: πλούτος, επιστήμη, συνέπεια, φαινόμενο.

• Η κατάφυτη Σαμοθράκη είναι γνωστή για τον φυσικό της πλούτο, καθώς εκεί φύονται πολλά σπάνια είδη φυτών.
• Απο μικρός είχε κλήση στις φυσικές επιστήμες και γι' αυτό αποφάσισε να γίνει αστρονόμος.
• Η αντίδρασή του ήταν φυσική συνέπεια όσων είχαν προηγηθεί.
• Ο άνθρωπος έχει εφεύρει πολλού τρόπους για να προστατεύεται από τα φυσικά φαινόμενα.

3. Να βρείτε τη σημασία των παρακάτω φράσεων στη ν.ε. και να γράψετε μία πρόταση με καθεμία φράση.

• φύσει αδύνατο(ν) - Ήταν φύσει αδύνατον να προβλέψει κανείς μια τόσο μεγάλη καταστροφή.
  
• νεκρή φύση - Ζωγράφιζε μόνο νεκρές φύσεις, αλλά τα έργα του ήταν πολύ καλά.
  
• εκ φύσεως - Ήταν εκ φύσεως εσωστρεφής και γι' αυτό δεν είχε πολλούς φίλους.
  
• πάσης φύσεως - Στο μαγαζί του πουλούσε πάσης φύσεως υλικά για οικοδομές.

4. Να βρείτε στον Λεξιλογικό Πίνακα λέξεις της ν.ε. συνώνυμες των λέξεων: «βλαστάνω», «έξυπνος», «πυκνοφυτεμένος».

• βλαστάνω - φυτρώνω
  
• έξυπνος - ευφυής
  
• πυκνοφυτεμένος - πυκνόφυτος

Επίθετα παράγωγα από ρήματα:

Απαντήσεις στις ασκήσεις του σχολικού βιβλίου (σελ.117-118)

​1. Να σχηματίσετε από τα παρακάτω ρήματα παράγωγα επίθετα που φανερώνουν ό,τι και η μετοχή ενεστώτα ή παρακειμένου των ρημάτων:

• νέμομαι (θ. νομ-) > νομάς
• ἐμφαίνω > εμφανής
• χαλάω (θ. χαλα-) > χαλαρός
• θάλλω (θ. θαλ-) > θαλερός
• ἐπιρρέπω > επιρρεπής

2. Να σχηματίσετε παράγωγα επίθετα από τα ρήματα που σας δίνονται και να γράψετε τη σημασία τους:

• κωλύω > κωλυτήριος = αυτός που εμποδίζει
• ὠφελέω, ὠφελῶ > ωφέλιμος = αυτός που φέρνει όφελος
• ἐλεέω, ἐλεῶ > ελεήμων = αυτός που ελεεί
• ​ἄγω > αγώγιμος = αυτός που μπορεί να μεταφερθεί

3. Να αντιστοιχίσετε τα ρήματα της στήλης Αʹ με τα παράγωγα επίθετά τους στη στήλη Βʹ και να γράψετε δίπλα στο καθένα τη σημασία του.

Απαντήσεις στις ασκήσεις του σχολικού βιβλίου (σελ.119)

1. Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα με τους χρόνους που ζητούνται στο πρόσωπο που δίνεται.

2. Να κλίνετε τα ρήματα στον χρόνο που βρίσκονται: ἐτάττετο, ηὔξατο, ἐφυλάξω, ἐπαύσασθε.

Παρατατικός
ἐταττόμην
ἐτάττου
ἐτάττετο
ἐταττόμεθα
ἐτάττεσθε
ἐτάττοντο

Αόριστος
ηὐξάμην
ηὔξω
ηὔξατο
ηὐξάμεθα
ηὔξασθε
ηὔξαντο

Αόριστος
ἐφυλαξάμην
ἐφυλάξω
ἐφυλάξατο
ἐφυλαξάμεθα
ἐφυλάξασθε
ἐφυλάξαντο

Αόριστος
ἐπαυσάμην
ἐπαύσω
ἐπαύσατο
ἐπαυσάμεθα
ἐπαύσασθε
ἐπαύσαντο

3. Να μεταφέρετε τους ρηματικούς τύπους στο ίδιο πρόσωπο του άλλου αριθμού διατηρώντας τον χρόνο και τη φωνή.

• προηγόρευσε - προηγόρευσαν
• κατελύσω - κατελύσασθε
• διεπράξαντο - διεπράξατο
• ἐπορεύοντο - ἐπορεύετο
• ἔκτισε - ἔκτισαν
• ἔπειθες - ἐπείθετε

4. Να μεταφέρετε στο ίδιο πρόσωπο του παρατατικού της μέσης φωνής όσα από τα παρακάτω ρήματα βρίσκονται στον ενεστώτα και να μεταφέρετε στο ίδιο πρόσωπο του αορίστου όσα βρίσκονται στον μέλλοντα.

• ἀποτρέπεσθε - ἀπετρέπεσθε
• ἀντιτασσόμεθα - ἀντετασσόμεθα
• φυλάττονται - ἐφυλάττοντο
• παιδεύσεται - ἐπαιδεύσατο
• κόψῃ - ἐκόψω
• πραξόμεθα - ἐπραξάμεθα

5. Να τοποθετήσετε τους ρηματικούς τύπους στη σωστή στήλη και να συμπληρώσετε τους υπόλοιπους χρόνους τους διατηρώντας την έγκλιση, τον αριθμό και το πρόσωπο: προσδέχεται, ἥπτου, κατασκευάζονται, ἀναγκάσεσθε, συνεσκευάσω.

6. Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων με τον κατάλληλο τύπο οριστικής του χρόνου που ζητείται στην παρένθεση.

• ῞Οσοι ἐπὶ τῆς κεφαλῆς ὅπλα ἔφερον (φέρω, παρατ.), οὗτοι γυμνοὶ ἐγίγνοντο (γίγνομαι, παρατ.) πρὸς τὰ τοξεύματα καὶ τἆλλα βέλη. ἀνεχώρησαν οὖν καὶ αὐτοῦ ἐστρατοπεδεύσαντο (στρατοπεδεύομαι, αόρ.) παρὰ τὸν ποταμόν.
• Οἱ μὲν ῞Ελληνες παρεσκευάζοντο (παρασκευάζομαι, παρατ.) πρὸς τοὺς Πέρσας καὶ πρὸς τὸν κίνδυνον· οἱ δὲ πολέμιοι ἐτόξευον (τοξεύω, παρατ.) καὶ ἐσφενδόνων.
• ῾Ηριππίδας, ἐπεὶ ὑπέσχετο (= υποσχέθηκε) αὐτῷ, ἐθύετο (θύομαι, παρατ.) καὶ ἐπορεύετο (πορεύομαι, παρατ.) σὺν ᾗ εἶχε δυνάμει (= με όση δύναμη είχε).
• Μετὰ δὲ τοῦτο ἤρξατο (άρχομαι, αόρ.) λόγου ὁ Φαρνάβαζος.