Όρος σύγκρισης

Όροι σύγκρισης ονομάζονται δύο ουσιαστικά ή άλλα μέρη του λόγου που συγκρίνονται μεταξύ τους. Το συγκρινόμενο πρόσωπο ή πράγμα ονομάζεται α’ όρος, ενώ εκείνο με το οποίο γίνεται σύγκριση ονομάζεται β’ όρος.

• Για να έχουμε σύγκριση πρέπει να υπάρχει επίθετο ή επίρρημα συγκριτικού βαθμού ή κάποιο επίθετο, επίρρημα ή αντωνυμία που να έχει συγκριτική έννοια (π.χ. διπλάσιος, ἐνάντιος, ἀλλότριος, μᾶλλον, πλέον, ἄλλος, ἕτερος)
• Η έννοια του συγκριτικού επιτείνεται με τα μᾶλλον, πολὺ, ἔτι, ὀλίγον.

Εκφορά β’όρου σύγκρισης
1. Γενική συγκριτική (όταν ο β’ όρος είναι ουσιαστικό ή άλλη λέξη που επέχει θέση ουσιαστικού)
Π.χ. ἡ ἀρετὴ σεμνότερα τῆς κακίας ἐφαίνετο

2. ἤ + ομοιόπτωτα με τον α’ όρο σύγκρισης
Π.χ. οὐκ ἔστιν οὐδὲν κρεῖττον ἤ νόμοι πόλει

3. ἤ + ομοιόπτωτα (εάν ο α’ όρος σύκρισης δεν είναι ουσιαστικό)
Π.χ. ἐβούλοντο σὺν τοῖς Ἕλλησι μᾶλλον εἶναι ἤ σὺν τοῖς βαρβάροις

4. ἀντὶ + γενική - παρὰ + αιτιατική - πρὸ + γενική - πρὸς + αιτιατική
Π.χ. μηδὲν περὶ πλείονος ποιοῦ πρὸ τοῦ δικαίου

5. ἤ ὡς + απαρέμφατο - ἤ ὥστε + απαρέμφατο - ἤ + απαρέμφατο - ἤ κατὰ + αιτιατική
(όταν ο α’ όρος είναι δυσανάλογα ανώτερος από τον β’)
Π.χ. φοβοῦμαι μὴ τι μεῖζον ἤ ὥστε φέρειν δύνασθαι κακὸν τῇ πόλει συμβῇ

6. ἤ + ολόκληρη πρόταση
Π.χ. τὰ ἐκείνων ἔργα μείζω ἐστὶν ἤ ὡς τῷ λόγῳ τις ἄν εἴποι

 
Παράλειψη του β’ όρου
Ο β’όρος σύγκρισης μπορεί να παραλειφθεί όταν:

• εννοείται εύκολα από τα συμφραζόμενα
• είναι αντίθετος από το α’ όρο

 

Μεταφραστικές οδηγίες
Ο δεύτερος όρος σύγκρισης μεταφράζεται:
1.  απὸ + αιτιατική
Π.χ. οὐδεὶς ἔσται τῶν ἄλλων βελτίων
(κανείς δεν είναι καλύτερος από τους άλλους)

2. παρὰ +ομοιόπτωτα (ουσιαστικό, μετοχή, ρήμα, επίρρημα, εμπρόθετος προσδιορισμός, πρόταση)
​Π.χ. ἐν εἰρήνη οἱ ἰδιῶται ἀμείνους τὰς γνώμας ἔχουσιν ἤ ἐν πολέμῳ
(οι πολίτες σκέφτονται καλύτερα σε περίοδο ειρήνης παρά πολέμου)

 

Άσκηση: Να αναγνωρίσετε τον β’ όρο σύγκρισης και τη μορφή που έχει κάθε φορ

1. Μᾶλλον αἰροῦνται περὶ τῆς ψυχῆς κινδυνεύειν ἤ παύεσθαι ἀδίκως κερδαίνοντες
2. Νομίζω γὰρ ἔτι ῥᾷον τὴν κατὰ θάλατταν ἤ τὴν κατὰ γῆν ἀρχὴν παραλαβεῖν ἄν
3. Τὶ γὰρ ἄν τούτων ἄνιαρότερον γένοιτο;
4. Οἱ Ἕλληνες τὰς ὕβρεις καὶ τὰς ἀτιμίας φοβερωτέρας τοῦ θανάτου ἡγοῦνται
5. Ζηλῶ μὲν τοὺς παῖδας αὐτῶν. ὅτι εἰσὶ νεὠτεροι ἤ ὥστε εἰδέναι οἵων πατέρων ἐστέρηνται
6. Μαθημάτων φρόντιζε μᾶλλον χρημάτων
7. Βουληθέντες χρῆσθαι τούτοις δούλοις μᾶλλον ἤ φίλοις, δίκην ἔδοσαν ὑπ’ αὐτῶν τούτων
8. Κῦρος νεώτερος Ἀρταξέρξου ἦν.
9. Ἐκείνον πολύ μᾶλλον ἤ ἐμὲ ἐπαινεῖς.
10. Τὸ φυλάξαι τἀγαθά χαλεπώτερον τοῦ κτήσασθαι ἐστιν.
11. Κάλλιον ἐμπεσεῖν εἰς κόρακας ἤ εἰς κόλακας.
12. Πολλῶν χρημάτων κρείττων ὁ παρὰ τοῦ πλήθους ἔπαινος.
13. Βούλομαι ὑμᾶς μᾶλλον ἤ ἐμέ ἔχειν τὰ ἐπιτήδεια.
14. Μητρός τε καὶ πατρός καὶ τῶν ἄλλων προγόνων ἁπάντων τιμιώτερόν ἐστιν ἡ πατρίς.
15. Ῥᾷόν ἐστι κλαίειν μετά κλαιόντων ἤ χαίρειν μετά χαιρόντων.
16. Οὗτος ἐστι σοφώτερος ἐμοῦ - Οὗτος ἐστι σοφώτερος ἤ ἐγώ.
17. Παρύσατις ἡ μήτηρ ἐφίλει τὸν Κῦρον μᾶλλον τοῦ Ἀρταξέρξου
18. Κροίσος ἦν πλουσιώτερος ἤ  ὁ Κῦρος
19. Οἱ ἀθληταὶ γίγνονται κρείττονες τῶν ἰδιωτῶν 
20. Οἱ τύραννοι ἔχουσι κτήματα πλείω ἤ οἱ ἴδιῶται
21. Ὀφθαλμοί πιστότεροι μάρτυρες τῶν ὤτων εἰσί
22. Ἀναρχίας δέ μεῖζον οὔκ ἐστι κακόν
23. Λύσανδρός ἐστιν ἐμπειρότερος ἤ ἄλλος τις περὶ τὰ ναυτικά