Όρος σύγκρισης
Όροι σύγκρισης ονομάζονται δύο ουσιαστικά ή άλλα μέρη του λόγου που συγκρίνονται μεταξύ τους. Το συγκρινόμενο πρόσωπο ή πράγμα ονομάζεται α’ όρος, ενώ εκείνο με το οποίο γίνεται σύγκριση ονομάζεται β’ όρος.
Εκφορά β’όρου σύγκρισης
1. Γενική συγκριτική (όταν ο β’ όρος είναι ουσιαστικό ή άλλη λέξη που επέχει θέση ουσιαστικού)
Π.χ. ἡ ἀρετὴ σεμνότερα τῆς κακίας ἐφαίνετο
2. ἤ + ομοιόπτωτα με τον α’ όρο σύγκρισης
Π.χ. οὐκ ἔστιν οὐδὲν κρεῖττον ἤ νόμοι πόλει
3. ἤ + ομοιόπτωτα (εάν ο α’ όρος σύκρισης δεν είναι ουσιαστικό)
Π.χ. ἐβούλοντο σὺν τοῖς Ἕλλησι μᾶλλον εἶναι ἤ σὺν τοῖς βαρβάροις
4. ἀντὶ + γενική - παρὰ + αιτιατική - πρὸ + γενική - πρὸς + αιτιατική
Π.χ. μηδὲν περὶ πλείονος ποιοῦ πρὸ τοῦ δικαίου
5. ἤ ὡς + απαρέμφατο - ἤ ὥστε + απαρέμφατο - ἤ + απαρέμφατο - ἤ κατὰ + αιτιατική
(όταν ο α’ όρος είναι δυσανάλογα ανώτερος από τον β’)
Π.χ. φοβοῦμαι μὴ τι μεῖζον ἤ ὥστε φέρειν δύνασθαι κακὸν τῇ πόλει συμβῇ
6. ἤ + ολόκληρη πρόταση
Π.χ. τὰ ἐκείνων ἔργα μείζω ἐστὶν ἤ ὡς τῷ λόγῳ τις ἄν εἴποι
Παράλειψη του β’ όρου
Ο β’όρος σύγκρισης μπορεί να παραλειφθεί όταν:
Μεταφραστικές οδηγίες
Ο δεύτερος όρος σύγκρισης μεταφράζεται:
1. απὸ + αιτιατική
Π.χ. οὐδεὶς ἔσται τῶν ἄλλων βελτίων
(κανείς δεν είναι καλύτερος από τους άλλους)
2. παρὰ +ομοιόπτωτα (ουσιαστικό, μετοχή, ρήμα, επίρρημα, εμπρόθετος προσδιορισμός, πρόταση)
Π.χ. ἐν εἰρήνη οἱ ἰδιῶται ἀμείνους τὰς γνώμας ἔχουσιν ἤ ἐν πολέμῳ
(οι πολίτες σκέφτονται καλύτερα σε περίοδο ειρήνης παρά πολέμου)
- Για να έχουμε σύγκριση πρέπει να υπάρχει επίθετο ή επίρρημα συγκριτικού βαθμού ή κάποιο επίθετο, επίρρημα ή αντωνυμία που να έχει συγκριτική έννοια (π.χ. διπλάσιος, ἐνάντιος, ἀλλότριος, μᾶλλον, πλέον, ἄλλος, ἕτερος)
- Η έννοια του συγκριτικού επιτείνεται με τα μᾶλλον, πολὺ, ἔτι, ὀλίγον.
Εκφορά β’όρου σύγκρισης
1. Γενική συγκριτική (όταν ο β’ όρος είναι ουσιαστικό ή άλλη λέξη που επέχει θέση ουσιαστικού)
Π.χ. ἡ ἀρετὴ σεμνότερα τῆς κακίας ἐφαίνετο
2. ἤ + ομοιόπτωτα με τον α’ όρο σύγκρισης
Π.χ. οὐκ ἔστιν οὐδὲν κρεῖττον ἤ νόμοι πόλει
3. ἤ + ομοιόπτωτα (εάν ο α’ όρος σύκρισης δεν είναι ουσιαστικό)
Π.χ. ἐβούλοντο σὺν τοῖς Ἕλλησι μᾶλλον εἶναι ἤ σὺν τοῖς βαρβάροις
4. ἀντὶ + γενική - παρὰ + αιτιατική - πρὸ + γενική - πρὸς + αιτιατική
Π.χ. μηδὲν περὶ πλείονος ποιοῦ πρὸ τοῦ δικαίου
5. ἤ ὡς + απαρέμφατο - ἤ ὥστε + απαρέμφατο - ἤ + απαρέμφατο - ἤ κατὰ + αιτιατική
(όταν ο α’ όρος είναι δυσανάλογα ανώτερος από τον β’)
Π.χ. φοβοῦμαι μὴ τι μεῖζον ἤ ὥστε φέρειν δύνασθαι κακὸν τῇ πόλει συμβῇ
6. ἤ + ολόκληρη πρόταση
Π.χ. τὰ ἐκείνων ἔργα μείζω ἐστὶν ἤ ὡς τῷ λόγῳ τις ἄν εἴποι
Παράλειψη του β’ όρου
Ο β’όρος σύγκρισης μπορεί να παραλειφθεί όταν:
- εννοείται εύκολα από τα συμφραζόμενα
- είναι αντίθετος από το α’ όρο
Μεταφραστικές οδηγίες
Ο δεύτερος όρος σύγκρισης μεταφράζεται:
1. απὸ + αιτιατική
Π.χ. οὐδεὶς ἔσται τῶν ἄλλων βελτίων
(κανείς δεν είναι καλύτερος από τους άλλους)
2. παρὰ +ομοιόπτωτα (ουσιαστικό, μετοχή, ρήμα, επίρρημα, εμπρόθετος προσδιορισμός, πρόταση)
Π.χ. ἐν εἰρήνη οἱ ἰδιῶται ἀμείνους τὰς γνώμας ἔχουσιν ἤ ἐν πολέμῳ
(οι πολίτες σκέφτονται καλύτερα σε περίοδο ειρήνης παρά πολέμου)
Άσκηση: Να αναγνωρίσετε τον β' όρο σύγκρισης και τη μορφή που έχει κάθε φορα
- Μᾶλλον αἰροῦνται περὶ τῆς ψυχῆς κινδυνεύειν ἤ παύεσθαι ἀδίκως κερδαίνοντες
- Νομίζω γὰρ ἔτι ῥᾷον τὴν κατὰ θάλατταν ἤ τὴν κατὰ γῆν ἀρχὴν παραλαβεῖν ἄν
- Τὶ γὰρ ἄν τούτων ἄνιαρότερον γένοιτο;
- Οἱ Ἕλληνες τὰς ὕβρεις καὶ τὰς ἀτιμίας φοβερωτέρας τοῦ θανάτου ἡγοῦνται
- Ζηλῶ μὲν τοὺς παῖδας αὐτῶν. ὅτι εἰσὶ νεὠτεροι ἤ ὥστε εἰδέναι οἵων πατέρων ἐστέρηνται
- Μαθημάτων φρόντιζε μᾶλλον χρημάτων
- Βουληθέντες χρῆσθαι τούτοις δούλοις μᾶλλον ἤ φίλοις, δίκην ἔδοσαν ὑπ’ αὐτῶν τούτων
- Κῦρος νεώτερος Ἀρταξέρξου ἦν.
- Ἐκείνον πολύ μᾶλλον ἤ ἐμὲ ἐπαινεῖς.
- Τὸ φυλάξαι τἀγαθά χαλεπώτερον τοῦ κτήσασθαι ἐστιν.
- Κάλλιον ἐμπεσεῖν εἰς κόρακας ἤ εἰς κόλακας.
- Πολλῶν χρημάτων κρείττων ὁ παρὰ τοῦ πλήθους ἔπαινος.
- Βούλομαι ὑμᾶς μᾶλλον ἤ ἐμέ ἔχειν τὰ ἐπιτήδεια.
- Μητρός τε καὶ πατρός καὶ τῶν ἄλλων προγόνων ἁπάντων τιμιώτερόν ἐστιν ἡ πατρίς.
- Ῥᾷόν ἐστι κλαίειν μετά κλαιόντων ἤ χαίρειν μετά χαιρόντων.
- Οὗτος ἐστι σοφώτερος ἐμοῦ - Οὗτος ἐστι σοφώτερος ἤ ἐγώ.
- Παρύσατις ἡ μήτηρ ἐφίλει τὸν Κῦρον μᾶλλον τοῦ Ἀρταξέρξου
- Κροίσος ἦν πλουσιώτερος ἤ ὁ Κῦρος
- Οἱ ἀθληταὶ γίγνονται κρείττονες τῶν ἰδιωτῶν
- Οἱ τύραννοι ἔχουσι κτήματα πλείω ἤ οἱ ἴδιῶται
- Ὀφθαλμοί πιστότεροι μάρτυρες τῶν ὤτων εἰσί
- Ἀναρχίας δέ μεῖζον οὔκ ἐστι κακόν
- Λύσανδρός ἐστιν ἐμπειρότερος ἤ ἄλλος τις περὶ τὰ ναυτικά