Μετατροπή ενεργητικής σύνταξης σε παθητική

Κατά τη μετατροπή της ενεργητικής σύνταξης σε παθητική γίνονται οι ακόλουθες μεταβολές: 
​

Όταν το ρήμα είναι μονόπτωτο: 

• Το ενεργητικό ρήμα τρέπεται σε παθητικό.
• Το υποκείμενο του ενεργητικού ρήματος γίνεται ποιητικό αίτιο.
• Το αντικείμενο του ενεργητικού ρήματος γίνεται υποκείμενο του παθητικού.

Όταν το ρήμα είναι δίπτωτο:

• Το ενεργητικό ρήμα τρέπεται σε παθητικό.
• Το υποκείμενο του ενεργητικού ρήματος γίνεται ποιητικό αίτιο.
• Το άμεσο αντικείμενο του ενεργητικού ρήματος γίνεται υποκείμενο του παθητικού.
• Το έμμεσο αντικείμενο του ενεργητικού ρήματος παραμένει αμετάβλητο ως αντικείμενο του παθητικού.

Όταν το ρήμα συντάσσεται με σύστοιχο αντικείμενο:

• Το σύστοιχο αντικείμενο μονόπτωτου ρήματος τρέπεται σε σύστοιχο υποκείμενο:
  • Τὸν πόλεμον οὕτως ἐπολεμήσαμεν. ➝ Ὁ πόλεμος οὕτως ἐπολεμήθη ὑφ' ἡμῶν.
• Το σύστοιχο αντικείμενο δίπτωτου ρήματος παραμένει αμετάβλητο.

Όταν το ρήμα συντάσσεται με κατηγορούμενο του αντικειμένου:

• Το ενεργητικό ρήμα τρέπεται σε παθητικό.
• Το υποκείμενο του ενεργητικού γίνεται ποιητικό αίτιο.
• Το αντικείμενο του ενεργητικού γίνεται υποκείμενο του παθητικού.
• Το κατηγορούμενο του αντικειμένου γίνεται κατηγορούμενο του υποκειμένου.

Ενεργητικά ρήματα έχουν ως παθητικό ένα άλλο ρήμα ενεργητικής ή μέσης φωνής ή μια περίφραση που αποτελείται από τα ρήματα ἔχω, γίγνομαι, λαμβάνω κ.ά. και ένα όνομα ομόρριζο ή συνώνυμο του ενεργητικού ρήματος:

➝ Για τη μετατροπή της Παθητικής σύνταξης σε Ενεργητική ακολουθείται η αντίστροφη διαδικασία. 

Ποιητικό αίτιο
Ποιητικό αίτιο ονομάζεται ο προσδιορισμός που δηλώνει το πρόσωπο ή το πράγμα από το οποίο παθαίνει κάτι το υποκείμενο ενός παθητικού ρήματος.
Παθητικά ρήματα: είναι τα ρήματα που φανερώνουν ότι το υποκείμενο τους παθαίνει κάτι από κάποιον άλλο.
Διακρίνονται σε:

1. Κυρίως παθητικά ρήματα
Βρίσκονται συνήθως στη μέση φωνή και σχηματίζονται από τα ενεργητικά Π.χ. νικῶμαι, πολεμοῦμαι κτλ

2. Ρήματα ενεργητικής φωνής με παθητική διάθεση:

• ἀποθνῄσκω ὑπὸ τινος = φονεύομαι από κάποιον
• φεύγω ὑπὸ τινος = εξορίζομαι, κατηγορούμαι
• έκπίπτω ὑπὸ τινος = εξορίζομαι
• εὖ ἀκούω ὑπὸ τινος = επαινούμαι
• εὖ πάσχω ὑπὸ τινος = ευεργετούμαι

3.Παθητικά με περίφραση, η οποία αποτελείται από:

• Γίγνομαι, τυγχάνω, λαμβάνω, ἔχω + επίθετο ή ουσιαστικό συνώνυμο του ενεργητικού ρήματος.
• Αἰτὶαν ἔχω / αἰτίαν λαμβάνω ὑπὸ τινος = κατηγορούμαι
• Δίκην δίδωμὶ τινι = τιμωρούμαι από κάποιον
• Θεραπείας τυγχάνω ὑπὸ τινος = θεραπεύομαι
• Πράγμα ἔχω = ενοχλούμαι
• Ζημίαν λαμβάνω παρὰ τινος = ζημιούμαι

 

Εκφορά ποιητικού αιτίου:

1. ὑπὸ + γενική   Π.χ. Οἱ παῖδες αὐτοῦ ἐξηλαύνοντο ὑπὸ πάντων τῶν Ἑλλήνων.
2. ἀπὸ + γενική, ἐκ + γενική, παρὰ + γενική, πρὸς + γενική   Π.χ. Ὁμολογεῖται παρὰ πάντων τῶν ἀνθρώπων Σωκράτην εἶναι σοφὸν.
3. δοτική ονόματος ή αντωνυμίας (δοτική προσωπική) δίπλα σε χρόνο συντελικό (παρακείμενο, υπερσυντέλικο, συντελεσμένο μέλλοντα) ή ρηματικό επίθετο σε –τέος, -τὸς.  Π.χ. Τοῖς Λακεδαιμονίοις διέγνωστο λελύσθαι τὰς σπονδὰς. Ἁμιλλητέον ἡμῖν ἐστὶ.

Άσκηση: Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη των προτάσεων που σας δίνονται στην παθητική

1. Οἱ Ἕλληνες ἐνίκησαν τοὺς Πέρσας
2. Ἰσχόμαχον πάντες ἀγαθὸν ἐπωνὀμαζον
3. Ὁ βασιλεὺς ἔπεμψε τὸν Φαλῖνον
4. Ἡ χιὼν ἐκάλυψε πᾶν τὸ πεδίον
5. Οὐδὲν ἀξιόλογον ἔπραξεν Ἀριστογείτων
6. Οἱ θηβαῖοι ἐκόμισαν ταῦτα
7. Διδάσκω τὸν νεανίαν τὴν στρατηγίαν
8. Κατασκευάζω τεῖχος
9. Οὗτοι άνέῳξαν τὰς πύλας
10. Ὁ πατὴρ διώκει τὸν κλέπτην
11. Πληρῶ τὴν ὑδρίαν ὕδατος

Άσκηση: ​Να βρείτε το ποιητικό αίτιο και τη μορφή του

1. Ἐμὲ τοίνυν οὐδεὶς ἄν ἀποδείξειεν ἀπενεχθέντα ὑπὸ τῶν φυλάρχων.
2. Ἐγένετο δὲ κατὰ τὸν χρόνον τοῦτον καὶ ἡ έν Σάμῳ ἐπανάστασις ὑπὸ τοῦ δήμου.
3. Τούτων τοίνυν αύτῷ πεπραγμένων, προςῆλθεν ἡμῖν φάσκων ἕτοιμος εἶναι παραδοῦναι βασανίζειν τὸν παῖδα.
4. Ἐπεδείξαντο τὰς αὑτῶν εὐψυχίας πρῶτον μὲν ἐν τοῖς ὑπὸ Δαρείου πεμφθεῖσι.
5. Ἐπράχθη οὐδὲν οὐδὲν  ἀπὸ τῶν τυράννων ἔργον ἀξιόλογον.
6. Αἱ Ἀθηναίων νῆες τοῖς Κερκυραίοις οὐχ ἐωρῶντο.
7. Ἰσχόμαχος πρὸς πάντων καλὸς τε κἀγαθὸς ἐπωνομάζετο.

Άσκηση: Να μετατρέψετε την παθητική σύνταξη σε ενεργητική

1. Οἱ τύραννοι ἐδιώχθησαν ὑπὸ τῶν Άθηναίων     
2. Ἀλέξανδρος ὑπὸ τοῦ Άριστοτέλους ἐπαιδεύθη.     
3. Οὐδὲν ἐπράχθη ὑπὸ τῶν τυράννων.     
4. Ὑπὸ τῶν θεῶν οἱ ἄδικοι κολάζονται     
5. Ἡ πόλις ἐσώθη ὑπὸ τῶν συμμάχων    
6. Αἱ πόλεις ἐδόθησαν ὑπὸ Δαρείου τῷ Κύρῳ     
7. Ἡ τέχνη μετεδόθη ἀνθρώποις ὑπὸ Προμηθέως     
8. Τοῦτο ἐκ θεοῦ δίδοταί μοι.     
9. Παρὰ βασιλέως ταῦτα ἐδόθη τῇ πόλει     
10. Αἱ νῆες ἐπληρώθησαν ἀνδρῶν  ὑπὸ Δημοσθένους 

Άσκηση: Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική

1. Σωκράτης τοῦ σώματος οὐκ ἠμέλει     
2. Βασιλεῖς ἄρχουσι τῶν Περσῶν     
3. Ἀθηναῖοι ἐβοήθησαν Κερκυραίοις     
4. Κῦρος ἐπιβουλεύει ἀδελφῷ     
5. Ὁ παιδονόμος κρατεῖ παίδων    
6. Πάντες Ἰσχόμαχον ἐπωνόμαζον ἀγαθόν.     
7. Θηβαῖοι εὐεργέτην τὸν Φίλιππον ἐνόμιζον     
8. Δαρεῖος Κῦρον σατράπην ἐποίησεν     
9. Ἀθηναῖοι Λακεδαιμονίους ἐχθροὺς νομίζουσι     
10. Εὐμενῆ αὐτὴν παρέσχετε