Αγορά
Κωστής Παλαμάς
Το Ποιημα περιέχεται στη συλλογή Η Ασάλευτη Ζωή (στην ενότητα Τα σονέτα). Γράφτηκε το 1896, εποχή που ο ποιητής πιεζόταν από οικονομικές ανάγκες και υποχρεωνόταν να εργάζεται σκληρά αρθρογραφώντας στα διάφορα αθηναϊκά έντυπα για να επιβιώσει.
Πάντα διψάς – όπως διψάει το πρωτοβρόχι
Παρομοίωση - Προσωποποίηση
Με το β' ενικό ο ποιητής μιλά στον εαυτό του. Με τον τρόπο αυτό το ποίημα αποκτά εξομολογητικό ύφος, αφού ο Παλαμάς μιλά στην ουσία για τις επιθυμίες του, και καταφέρνει να μας κάνει να ταυτιστούμε μαζί του.
στεγνή καλοκαιριά – το βλογημένο σπίτι
΄Οπως η στεγνή καλοκαιρινή ατμόσφαιρα διψά για το πρωτοβρόχι, έτσι και ο ποιητής διψά για ευτυχία.
Το βλογημένο σπίτι: Πρόκειται για ένα σύμβολο της ευτυχισμένης οικογενειακής ζωής.
και μια κρυφή ζωή σα δέηση ερημίτη,
Παρομοίωση
Ο ποιητής εκφράζει την επιθυμία του να ζει απομονωμένος.
αγάπης κι αρνησιάς ζωούλα σε μια κόχη.
Μεταφορά
Η απομόνωση του ποιητή είναι περισσότερο μια τάση φυγής από την πραγματικότητα που οφείλεται στις πίκρες και τις απογοητεύσεις της ζωής του.
Διψάς και το καράβι που το πέλαο το ’χει,
Επανάληψη
Το καράβι: Συμβολίζει την επιθυμία του ποιητή για ταξίδια, περιπέτειες και νέες ανακαλύψεις.
κι όλο τραβάει με τα πουλιά και με τα κήτη,
Μεταφροά - εικόνα
κι είναι μεστή η ζωή του μ’ όλο τον πλανήτη·
Υπερβολή - μεταφορά: η ζωή του κατραβιού εμπεριέχει τις περιπέτειες όλου του πλανήτη.
και το καράβι και το σπίτι σου είπαν· « Όχι!»
Προσωποποίηση - Ευθύς λόγος - Θαυμαστικό
Οι προσδοκίες του ποιητή για μια ευτυχισμένη οικογενειακή αλλά και περιπετειώδη ζωή ματαιώθηκαν.
Μήτε η παράμερη ευτυχία που δε σαλεύει,
Προσωποποίηση
Ματιώθηκε η ανάγκη του ποιητή για μια ήρεμη απομονωμένη ζωή.
μήτε η ζωή π’ όλο και νέα ψυχή τής βάνει
Επαναφορά (μήτε...μήτε) - Προσωποποίηση
Ματιώθηκε και η ανάγη του ποιητή για περιπέτεια και νέες εμπειρίες.
κάθε καινούρια γη και κάθε νιο λιμάνι.
Επανάληψη
Μόνο τ’ αλάφιασμα του σκλάβου που δουλεύει·
Ο ποιητής παρομοιάζει τον εαυτό του με έναν σκλάβο που δουλεύει παρά τη θέλησή του αντί να ζει μια ευτυχισμένη ζωή όπως την ονειρεύεται.
σέρνε στην αγορά τη γύμνια του κορμιού σου,
Η προστακτική Ενεστώτα δίνει την εντύπωση μιας καταδίκης που δεν θα έχει ποτέ τέλος - Μεταφορά.
Η παραστατική εικόνα του δούλου που σέρνει το γυμνό κορμί του στην αγορά δίνει την αίσθηση εξευτελισμού και αναξιοπρέπειας που νιώθει ο ποιητής ο οποίος είναι αναγκασμένος να δουλεύει σε μια εργασία που δεν του προσφέρει καμία ικανοποίηση, μόνο και μόνο για να καλύψει τις βιοποριστικές του ανάγκες.
ξένος και για τους ξένους και για τους δικούς σου.
Επανάληψη
Αποτέλεσμα αυτής της αλλοτριωτικής κατάστασης είναι η αποξένωση του ποιητή από τον εαυτό του και από τους άλλους.
Παρομοίωση - Προσωποποίηση
Με το β' ενικό ο ποιητής μιλά στον εαυτό του. Με τον τρόπο αυτό το ποίημα αποκτά εξομολογητικό ύφος, αφού ο Παλαμάς μιλά στην ουσία για τις επιθυμίες του, και καταφέρνει να μας κάνει να ταυτιστούμε μαζί του.
στεγνή καλοκαιριά – το βλογημένο σπίτι
΄Οπως η στεγνή καλοκαιρινή ατμόσφαιρα διψά για το πρωτοβρόχι, έτσι και ο ποιητής διψά για ευτυχία.
Το βλογημένο σπίτι: Πρόκειται για ένα σύμβολο της ευτυχισμένης οικογενειακής ζωής.
και μια κρυφή ζωή σα δέηση ερημίτη,
Παρομοίωση
Ο ποιητής εκφράζει την επιθυμία του να ζει απομονωμένος.
αγάπης κι αρνησιάς ζωούλα σε μια κόχη.
Μεταφορά
Η απομόνωση του ποιητή είναι περισσότερο μια τάση φυγής από την πραγματικότητα που οφείλεται στις πίκρες και τις απογοητεύσεις της ζωής του.
Διψάς και το καράβι που το πέλαο το ’χει,
Επανάληψη
Το καράβι: Συμβολίζει την επιθυμία του ποιητή για ταξίδια, περιπέτειες και νέες ανακαλύψεις.
κι όλο τραβάει με τα πουλιά και με τα κήτη,
Μεταφροά - εικόνα
κι είναι μεστή η ζωή του μ’ όλο τον πλανήτη·
Υπερβολή - μεταφορά: η ζωή του κατραβιού εμπεριέχει τις περιπέτειες όλου του πλανήτη.
και το καράβι και το σπίτι σου είπαν· « Όχι!»
Προσωποποίηση - Ευθύς λόγος - Θαυμαστικό
Οι προσδοκίες του ποιητή για μια ευτυχισμένη οικογενειακή αλλά και περιπετειώδη ζωή ματαιώθηκαν.
Μήτε η παράμερη ευτυχία που δε σαλεύει,
Προσωποποίηση
Ματιώθηκε η ανάγκη του ποιητή για μια ήρεμη απομονωμένη ζωή.
μήτε η ζωή π’ όλο και νέα ψυχή τής βάνει
Επαναφορά (μήτε...μήτε) - Προσωποποίηση
Ματιώθηκε και η ανάγη του ποιητή για περιπέτεια και νέες εμπειρίες.
κάθε καινούρια γη και κάθε νιο λιμάνι.
Επανάληψη
Μόνο τ’ αλάφιασμα του σκλάβου που δουλεύει·
Ο ποιητής παρομοιάζει τον εαυτό του με έναν σκλάβο που δουλεύει παρά τη θέλησή του αντί να ζει μια ευτυχισμένη ζωή όπως την ονειρεύεται.
σέρνε στην αγορά τη γύμνια του κορμιού σου,
Η προστακτική Ενεστώτα δίνει την εντύπωση μιας καταδίκης που δεν θα έχει ποτέ τέλος - Μεταφορά.
Η παραστατική εικόνα του δούλου που σέρνει το γυμνό κορμί του στην αγορά δίνει την αίσθηση εξευτελισμού και αναξιοπρέπειας που νιώθει ο ποιητής ο οποίος είναι αναγκασμένος να δουλεύει σε μια εργασία που δεν του προσφέρει καμία ικανοποίηση, μόνο και μόνο για να καλύψει τις βιοποριστικές του ανάγκες.
ξένος και για τους ξένους και για τους δικούς σου.
Επανάληψη
Αποτέλεσμα αυτής της αλλοτριωτικής κατάστασης είναι η αποξένωση του ποιητή από τον εαυτό του και από τους άλλους.
Μορφή
- Σονέτο (δύο 4στιχες και δύο 3στιχες στροφές).
- Παρνασσιακή τεχνοτροπία.
Στιχουργία
- Στίχος: δεκατρισύλλαβος
- Ομοιοκαταληξία: αββα, βααβ, γδδ, γεε.
- Μέτρο: ιαμβικό (∪ —)
Γλώσσα
- Απλή δημοτική.
Ύφος
- Στοχαστικό - παραστατικό - εξομολογητικό.
Απαντήσεις στις ερωτήσεις του σχολικού βιβλίου (σελ. 423)
1. Ποιες είναι οι επιθυμίες του ποιητή και ποια είναι η πραγματικότητα;
Ο ποιητής επιθυμεί μια ζωή διαφορετική από αυτή που έχει. Θα ήθελε από τη μια να χαρεί μια ήρεμη οικογενειακή ζωή, απομονωμένη από τον πολύ κόσμο και το πολύβουο πλήθος. Από την άλλη θέλει να ζήσει περιπέτειες, να κάνει ταξίδια και να ανακαλύψει νέες εμπειρίες και γνώσεις. Η πραγματικότητα όμως είναι εντελώς διαφορετική και δεν του επιτρέπει να πραγματώσει τίποτα από αυτά.
2. Ο ποιητής στην τέταρτη στροφή χρησιμοποιεί την εικόνα του δούλου στην αρχαία αγορά· τι κερδίζει το ποίημα νοηματικά και αισθητικά με αυτή την εικόνα;
Με την εικόνα του δούλου ο ποιητής αποτυπώνει την καταναγκαστική εργασία την οποία είναι αναγκασμένος να κάνει. Η παραστατική εικόνα του δούλου που σέρνει το γυμνό κορμί του στην αγορά δίνει την αίσθηση εξευτελισμού και αναξιοπρέπειας που νιώθει ο ποιητής ο οποίος είναι αναγκασμένος να δουλεύει σε μια εργασία που δεν του προσφέρει καμία ικανοποίηση, μόνο και μόνο για να καλύψει τις βιοποριστικές του ανάγκες.
3. Ποιος στίχος νομίζετε ότι εκφράζει καλύτερα την αλλοτρίωση του ανθρώπου από τις συνθήκες κάτω από τις οποίες αναγκάζεται να ζει και να εργάζεται; Να δικαιολογήσετε την άποψή σας.
Ο στίχος που αποτυπώνει την αλλοτρίωση του ποιητή είναι ο τελευταίος. Μέσα από την επανάληψη της λέξης «ξένος» ο Παλαμάς εκφράζει την αποξένωση που βιώνει ως αποτέλεσμα μιας καταπιεστικής χωρίς απόλαυση ζωής.
4. Ο ποιητής ενώ βασίζεται σε αυτοβιογραφικά στοιχεία, χρησιμοποιεί το β ́ ενικό πρόσωπο· τι πετυχαίνει με αυτό;
Με το β' ενικό ο ποιητής μιλά στον εαυτό του. Με τον τρόπο αυτό το ποίημα αποκτά εξομολογητικό ύφος, αφού ο Παλαμάς μιλά στην ουσία για τις επιθυμίες του, και καταφέρνει να μας κάνει να ταυτιστούμε μαζί του. Με την τεχνική αυτή δίνεται επίσης στο περιεχόμενο του σονέτου διαχρονική διάσταση.
